‘வெண்முரசு’ நாவல் தொடரின் இருபத்து மூன்றாவது நாவல் ‘நீர்ச்சுடர்’. இந்தப் பெயரே நாவலின் ஆழமான கருத்துக்களத்தை உணர்த்துகிறது. சுடர் என்பது ஒளியைக் குறிக்கிறது. ஆனால் இங்கே, தீயால் எரியும் சுடர் அல்ல — நீரில் இருந்து எழுந்து வரும் சுடர். அதாவது ஒரு பரிசுத்தமான, அமைதியான ஒளி.
நாவலில், ஒருவர் இறந்த பின் அவருக்கு நீரை எடுத்து வான்நோக்கிக் காண்பிப்பதைக் குறிப்பிடுகிறது. இது ஓர் இறப்புச்சடங்கு. வழக்கமாக, சுடரை (தீ) ஏற்றி வான்நோக்கிக் காட்டுவது போல், இங்கே நீரையே ஓர் ஒளியாக மாற்றுகிறார்கள். இந்த ‘நீர்ச்சுடர்’ என்பது ஒரு சின்னமாகிறது — இறந்தவரின் ஆத்மா மறுவுலகுக்குள் செல்ல வழிகாட்டும் ஒளியாக.
இந்தச் சடங்கு, வெறும் மரபு மட்டுமல்ல; அது உயிருடன் உள்ளோர் மற்றும் மறைந்தவர்கள் இடையே உணர்வுப்பூர்வமான உரையாடலுக்கான வாயில். ஒருவன் இறந்தபின், அவரைப் பற்றிய நினைவுகள், அவரோடு கடந்த காலம், அந்த மனவேதனை, உயிரோடு இருப்பவர்களை ஆழமாகத் தாக்கும். இழப்பின் வேதனையில், ஒருவருக்கும் ஆறுதல் சொல்ல முடியாது. ஆனால், அதையும் புரிந்துக்கொண்டு, நண்பர்கள், உறவினர்கள் என்னென்னவோ சொல்ல முயற்சி செய்கின்றனர்.
மரணவீட்டின் தன்மை அவ்வளவு எளிதல்ல. இறந்தவர் மட்டும் இல்லாமல், அவரை இழந்தவர்களும் தம் வாழ்க்கையின் ஒரு பகுதியை இழக்கின்றனர். மரணவீட்டில் ஆடைகள் கண்ணீரால் உப்புப் படலம் ஆகின்றன. அது மனத்தின் ஆழத்தில் ஏற்பட்ட புண்களை வெளிப்படுத்தும்.
‘நீர்ச்சுடர்’ நாவல் இந்த இழப்பு உணர்வுகளை மிக நுணுக்கமாக, ஆழமாகச் சித்தரிக்கிறது. அதில் வரும் அபிமன்யூ – சுபத்திரை உரையாடல் இந்த நாவலின் உச்சக் கட்டம். ஒரு தாயும் தன் இறந்த மகனும் – உயிரும் உயிரும் பேசும் அந்த உரையாடல், மரணத்தையும், பாசத்தையும், ஆசைகளையும் அனைத்தையும் இணைக்கும் ஓர் அரிய முன்மாதிரி. இங்கு மரணமும் ஒரு முடிவாக அல்ல, ஒரு புதிய தொடக்கமாகப் பார்க்கப்படுகிறது.
இத்தகைய கலைப்படைப்புகள், மரணத்தை முறைப்படுத்தும் சடங்குகளையும் அதன் பின்னணியில் உள்ள உணர்வுகளையும் ஆராய்ந்து, அதைக் கலைமயமாக மாற்றுகின்றன. இந்த வகை எழுத்துகள், வெறும் கற்பனை அல்ல. அது மனவியல் ஆவணங்களாகவும் மனித உணர்வுகளின் பதிவாகவும் அமைகின்றன.
‘நீர்ச்சுடர்’ நாவல் மரணம் மற்றும் அதனுடன் தொடர்புடைய மனமுடைதல், நினைவுகள், பாசம், தர்மம் போன்ற தத்துவங்களை மிக நுட்பமாகப் பேசுகிறது. உயிரும் இறப்பும் பேசிக்கொள்ளும் அந்த அமைதியான தருணங்களைப் படித்தால், மரணமே அச்சமின்றி, ஒரு சகஜமான வாழ்க்கை நிகழ்வாகத் தெரிந்துவிடும்.
குருஷேத்திரப் போர், அது வெறும் இருதரப்பினரின் அதிகாரப் போட்டி அல்ல. இந்த போர் முடிந்தபின், பாரதத்தின் பெரும்பகுதி நிலம் — சுடுகாடாக மாறிவிட்டது. உயிரிழந்தவர்கள் எண்ணிக்கையற்றவர்கள். எல்லா வீடுகளும் இறந்தவர்களின் நினைவுகளால் நிரம்பி நிற்கின்றன. நாட்டின் நிலமே ஒரு பெரிய மரணவீடாக இருக்கிறது. இந்த நிலைமையை எழுத்தாளர் ஜெயமோகன், ‘வெண்முரசு‘ நாவலில் உணர்வுப்பூர்வமாகச் சித்தரிக்கிறார்.
இங்கு இறந்தவர்களுக்கான நினைவுகளும், அவரைப் இழந்தவர்களின் மனத்திலும் உருவாகும் பிணைபட்ட உணர்வுகளும் ஒன்றாகச் சங்கமிக்கின்றன. வாசகர்கள், இதைப் படிக்கும்போது அவர்கள் உண்மையிலேயே அந்தச் சூழலுக்குள் அழைத்துச் செல்லப்படுகிறார்கள். அந்த வகையில், இது ஒரு மாபெரும் துயர அனுபவமாக மாறுகிறது.
பாண்டவர்கள், கௌரவர்கள் ஆகிய இருபார்வையிலும் சிலர் உயிருடன் இருக்கிறார்கள். ஆனால் அவர்கள் அனைவரும் தத்தம் குடும்ப உறுப்பினர்களின் மரணங்களை நினைவுகூரும் நிலைக்குள் மூழ்கியுள்ளனர். உதாரணமாக, அர்ஜுனனைப் பார்க்கும்போது, நமக்கு உடனே அபிமன்யூவின் மரணம் நினைவிற்கு வருகிறது. அப்போது, அபிமன்யுவின் மரண நினைவு நிழலாக, லட்சுமணனின் மரணமும் சேர்ந்து மனத்தில் ஒலிக்கத் தொடங்குகிறது.
இந்தப் போர் ஒரு மரண சங்கிலிப் பின்னலாக மாறுகிறது — ஒரு மரண நினைவு இன்னொன்றைத் தூண்டுகிறது. இதுபோல, போர் என்பது ஒரே ஓர் உயிரிழப்பால் முடிவடையும் விஷயமல்ல. அது நினைவுகள், வருத்தங்கள், மனதளவிலான துயரங்கள் எனத் தொடர் தாக்கங்களை உருவாக்குகிறது.
மரணவீடுகளில் — அதாவது, ஒருவர் இறந்த பின் அவர் குடும்பத்தில் — பெரும்பாலும் புதிய சிக்கல்கள் உருவாகின்றன. அந்த வருத்தத்தின் நடுவே, வாழ்க்கையின் அடுத்த கட்டம் குறித்துப் பேசத் தொடங்குகிறார்கள். அதுபோல் இங்கு, அடுத்த தலைமுறை யார் என்ற பேச்சு வரும். யாருக்கு ஆட்சி செல்லும்? யார் மணிமுடியை அணியப் போகிறார்?
விஜயை, தன் மகன் சுகோத்ரனிடம் (சகதேவனின் மகன்), “அஸ்தினபுரியின் மன்னர் நீயே” எனக் கூறி, அவனை அடுத்த அரசனாக்க விரும்புகிறாள். ஆனால், சுகோத்ரன் அவ்வளவு எளிதில் அந்த மரபையும் பதவியையும் ஏற்க முடியாமல் உள்ளார். குடி, குலம், ஆட்சி, பொறுப்பு ஆகிய அனைத்தையும் துறந்து விலகிவிட விரும்புகிறான்.
இது, சிந்திக்க வைத்த ஒரு முக்கியமான நிகழ்வு — ஒரு தலைமுறை போர் அழித்தது, அடுத்த தலைமுறை அதனால் ஆழ்ந்த மன வேதனையுடன் நகர்கிறது. அவர்கள் தங்கள் முன்னோர்களின் தவறுகளைத் திரும்ப பார்க்கிறார்கள். அதே நேரத்தில், “நாம் இதைத் தொடர வேண்டுமா?” என்ற புதிய எண்ணங்களை உருவாக்குகிறார்கள்.
போர் முடிந்து வாழ்க்கை இயல்பாகச் செல்லும் என்று அனைவரும் நம்பியிருந்த நேரத்தில், ஒரு மனித உணர்வு, ஒரு பெண்ணின் விருப்பம், ஓர் ஆணை – அவை எல்லாம் கதையின் மையத்தில் நின்று, வேறுபட்ட பாதையைக் காட்டுகின்றன.
போர் முடிந்துவிட்டபிறகும், நீர்க்கடன் உடனே தீரும் என்றும் தொடர்ந்து வாழ்க்கை மேலோங்கும் என்றும் அனைவரும் நினைக்கின்றனர். ஆனால், திரௌபதி ஒரு ஆணையை விடுவிக்கின்றாள் — அஸ்வத்தாமனின் நுதல்விழியைக் கொண்டு வருதே அந்த போர் முடியும் என்று சொல்கிறாள். இது ஒரு சுவாரஸ்யமான கட்டளை. அர்ஜுனன் ஓரளவு தயங்குகிறான் — அதாவது அந்த விஷயம் சம்பந்தமாக இருக்கிற ஆபத்தையும் அர்த்தத்தையும் புரிந்துகொள்கிறான்.
பின், திரௌபதி கூறியபடி, பீமன் ஆணைக்கு இணங்கிப் புறப்படுகிறான். ஏன்? எப்போதும் பீமன், திரௌபதியின் விருப்பங்களை, கனவுகளை நிறைவேற்றுபவனாகவே காட்டப்படுகிறான் — அது அவன் மனத்தில் உள்ள மிகப்பெரிய உறுதி (பெருங்காதலின் இலட்சியப்பாதை).
இதற்கும் முன்னரே, “மாமலர்” என்ற நாவலில் பீமன் கல்யாணசௌந்திகம் எனும் மெய்மையின் மலரைத் தேடிக் கடந்து சென்றார் — இது திரௌபதியின் விருப்பம், கண்ணோட்டம், காதலைப் பிரதிபலிக்கும் ஒன்று. இப்போது, அஸ்வத்தாமனின் நுதல்விழியைத் திரும்பக் கொய்துவரும் பயணம் அவனுடைய மற்றொரு கடமை ஆகிறது.
திரௌபதிக்கு அது வெறும் பெரிய ஆசை அல்ல. அது ஒரு பெருங்கனவு. அதைப் புரிந்துகொள்ளக் கூடியவனும் அதனை நிறைவேற்றக் கூடியவனும் பீமனே என்று அவள் நம்புகிறாள்.
“நுதல்விழி” என்பதே ஒரு சின்னம் — அஸ்வத்தாமனின் மதிப்பு, அவன் இடம், அவன் வழிமுறை என்று பலவற்றையும் குறிக்கலாம். போரின் நேரத்தில், அந்த ஆணை மிகப் பெரிய ஆபத்தை வருவிக்க வல்லது. அர்ஜுனன், அஸ்வத்தாமன், பீமன் — யார் உயிரும் பத்திரமாக இருப்பது உறுதியற்ற நேரம் இது.
அஸ்வத்தாமனும் தனது நுதல்விழியை அர்ஜுனனுக்குக் கொடுக்க முனைகிறான் — இது சுதந்திரபூர்வமான விருப்பமோ, ஏதாவது ஒரு மரபு— மரியாதை— கடமை— என்ற கலவையான முன்மொழிவோ அல்லது வேறு எதுவோ என இருக்கலாம். அர்ஜுனன் அதனை எடுத்துக் கொள்ளத் தயங்குகிறான். அதனால் அந்த நுதல்விழியை பீமன் பெறுவதற்கு வழியமைக்கிறான்.
இதன் பின்னணியில் மனித முதிர்ச்சி, காதல், விருப்பு, கடமை, மரபு மற்றும் தனித்துவத்தின் மோதல் ஆகியன ஒன்றன் பின் ஒன்றாக எழுகின்றன. ஒருவர் மற்றொருவரை நினைவுகூர்ந்து, அவரது விருப்பங்களை மதித்து வாழ்ந்தால் அந்த உறவு அழகு பெறும் என்பதை இது காட்டுகிறது.
பெண்ணின் கனவினை நிறைவேற்றுவது அவளுடைய வாழ்நாள் காதலனாகவும் கணவனாகவும் அமைய வழிவகை செய்கிறது.
முழுமையானதைப் பார்க்கும்போது, இந்தப் பத்திகள் “வெண்முரசு” இன் முக்கியமான தத்துவங்களைத் தோண்டிக் காட்டுகின்றன. போர் முடிவே இல்லாத தொடர்ந்து நிகழும் வரலாறு, மனித விருப்பங்களின் மதிக்கும் சக்தி, அவன் அவளையும் அவளின் கனவையும் மதிப்பது என்பதே முற்போக்குத் திசை. இப்படியான மனநிலைகள் மட்டுமல்ல, அவற்றை நிறைவேற்றும் மனிதன் பெருமையுடன் செய்கிற பணியும் இதுவே.
நிமித்தவியல் என்பது வழக்கில் “காரணவியல்” என்றுதான் பொருள்படும் (“நிமித்தம்” → காரணம், “வாழ்வியல்” → பற்றிய ஆய்வு) என்றாலும், இக்கட்டங்களில் அது ஒரு வேறு பரிமாணத்தை எடுத்துக்கொள்கிறது. மனிதர்கள் சில நேரங்களில் “நிமித்தங்களை” — காரணங்களை — மிஞ்சிச் சிந்திக்க முடியாத அஞ்ஞானியாகவும் தம்மை உணர்கிறார்கள். மனிதப் பெருவாழ்வு என்பது தீர்மானிக்க முடியாத நிகழ்வுகளால் நிரம்பியுள்ளது — போர்கள், மரணம், ஆபத்து — இவை அனைத்தும் ஒருபக்கம் காரணங்களால் வருவதுபோலத் தோன்றினாலும் முழுமையாக இவற்றைக் கணிக்கமுடியாது. மனித வாழ்வு கணிக்க முடியாதது — போர்கள், மரணங்கள், அரசியல் முடிவுகள், பொதுவான நம்பிக்கைகள் — இவை எல்லாம் முன்பே திட்டமிட முடியாதவை. நிமித்தவியலின் உரையாடல்கள் இதை உணர்த்துகின்றன.
போர் நிறைவால் “இயல்புவாழ்வு” மீண்டும் வரும் என்று அனைவரும் நம்பியிருந்த போது, பேரரசி குந்தி தேவி வருகிறார். பொதுவாகப் போர்களிலும் அரசியலிலும் பெண்கள் தோன்றுவதில்லை என்ற பாரபட்சமிருந்தாலும், இங்குக் குந்தி தேவி தனது கேள்வியையும் கோரிக்கையையும் கொண்டு வருகிறார். அவர் கர்ணனைத் தன் “மூத்த மகன்” என்று உரைத்து தர்மரிடம் பேசுகிறார் — “அவனுக்கும் சேர்த்து நீர்க் கடன்செய்” என ஆணையிடுகிறார். இது மிகப்பெரும் செயல்பாடாகத் தெரிகிறது. எல்லோரையும் இந்த ஆணை மனத்தளவில் உலுக்கிவிடுகிறது. “கலங்கடந்து அறிவிக்கப்படும் எச்செய்திக்கும் எப்பொருளும் இல்லை”.
திருதராஷ்டிரர் சஞ்சயனை முற்றிலும் விலக்குகிறார் என்று சொல்லப்படுகையில் — அவர் அவருடைய நிலையை, அவருடைய உணர்வையும் படிக்க விரும்பவில்லை. சஞ்சயனின் மனநிலை பெரிதாய்த் தெரியவில்லை; ஆனால் அவர் உட்புறம் மனத்தோடு நடந்த உணர்வுகளை வெளிக்காட்டாமல் இருக்கிறார். சஞ்சயனின் “புன்னகை” இளைய யாதவரின் புன்னகையைப் போன்றதே!.
பொதுவாக, தர்மரின் மனம் இரு தரப்புகளால் பிரிந்து இருக்கிறது: ஒன்று — இளைய யாதவர்; மற்றொன்று — சகதேவன்.
இவர்கள் தர்மரின் உள்ளத்தில் அறம், நீதி போன்ற கொள்கைகளுக்கு வெவ்வேறு பாதைகளை அளிக்கின்றனர். ஒருபுறம் அவை — “நீதியைச் செலுத்த வேண்டும்”, “பொறுப்பை ஏற்க வேண்டும்” போன்றவையாக இருக்கும்; மற்றொன்று — “அது எளிதல்ல”, “தவறலாம்” என்ற சிந்தனைகள்.
பாண்டவர்கள் ஐவரில் நால்வர் போர் அவதிகள், சிந்தனைகள், கடமைகள் என்பவற்றால் வெளியிலும் உள்ளிலும் போராடுகிறார்கள். அதேபோல, தர்மர் என்ற பாத்திரம் நீர்க்கடன் (போர் நிலை) முடிவாகிவிட்டபின் இருந்தும், மனத்தில் மாறாத தோற்றத்தை வைத்திருக்கிறார். அவர் அகத்தில் எப்போதும் அலையாடுகிறார். அதாவது, மனத்தில் ஒழுக்கம், பெருமை, அறம் ஆகியவற்றைப் பின்தொடர்ந்து உள்ளுக்குள்ளேயே வெளியேறத்துடிக்கிறார். இந்தத் தவிப்பே இந்த அலையாட்டத்திற்கான வித்தாக உள்ளது.
உளப்போராட்டம் வலுத்து, “ஒருவேளை அவர் தவறுதலாகத் தனக்குத் தானே நீர்க்கடன் செய்துகொள்வாரோ?” என்ற கேள்வியும் வாசகருக்கு எழுகிறது. இது மிக முக்கியமானது. புகழ்பெற்ற பாத்திரங்களுள், முழுமையான அறத்தையும் பரிசுத்தமான கடமையையும் கொண்டு செல்லமுடியாத நிலை முழுக்க இருக்கும் — “அறம் நிறைவடையாமல் தற்காலிகச் சிக்கல்கள், தவறுகள் ஏற்பட வாய்ப்புகள் மிகுதி.
அறம் உடல், சொல், மனம் ஆகிய மூலங்களிலும் எவ்வாறு நடக்க வேண்டுமென்பதைத் தர்மர் முன்மொழிகிறார். தர்மரின் உளப்போராட்டம், அவர் தினம்தினம் சந்திக்கும் சவால்கள், மனத்திற்குள் சூல்கொள்ளும் வினாக்கள் — இவை அனைத்தும் “ஒரு மனிதன் முழுமையடைந்து இருக்க வேண்டியது எப்படி?” என்பதற்கான முயற்சிகளாகும்.
இளைய யாதவர் அல்லது சகதேவன் — இருவரிடையேயும் அவர் செய்யும் தெரிவுகள் — அந்தப் பண்புகளை ஒப்பீட்டுக் காட்டுகின்றன. ஒருவன் அவனுடைய அறத்தின் அடிப்படையில் செய், மற்றொன்று சாத்தியங்களையும் மனத்தின் ஈர்ப்புகளையும் பார்க்கும் வாயிலாக பௌதீகமான அனந்தங்களை ஏற்கின்றது. ஆனால், தர்மர் எந்தவொரு தரப்பையும் முழுதாகப் பின்பற்றாதபோதும், அவர் மனத்தில் நிறைந்த உள்ளாட்சி, தியாகம், உயிரினை மதித்தல் ஆகிய கொள்கைகள் ததும்பியபடியே உள்ளன.
யுயுத்ஸு என்ற கதைமாந்தர் இடம்பெறும் பகுதிகளில் குணம், அந்தந்த மன நிலை, வாழ்வு முழுவதும் அவன் கடைப்பிடிக்கும் ஒழுக்கம் மற்றும் தனிமை ஆகியன இணைந்து அனைத்தும் உணர்வுப்பூர்வமான தருணங்களாக மாறுகின்றன.
பிறப்பாலேயே அவன் கௌரவர்க்குள் இருந்தாலும், அவன் அனைவரின் எண்ணங்களிலிருந்தம் விலக்கப்பட்டவனாகவே இருக்கின்றான். அவன் கர்ணனைப் போலவே — பிறந்த குடும்பத்தால், தாய்–மனைவியால் புறக்கணிக்கப்பட்ட ஒருவன். அவனது சொந்த உறவுகளோடு நெருக்கமற்று, ஒதுக்கப்பட்டவன்.
எனினும் யுயுத்ஸு போல ஒவ்வொருவரும் நீதியையும் அறத்தையும் உணர்ந்து, அந்தப் பாதையிலேயே நடப்பதே சிறப்பு. அதற்காகப் போரிலும், அரசியலிலும், வாழ்வின் ஆபத்துகளுக்குள் எழுந்தும் அவன் விலகாமல் தன் கொள்கைகளைப் பேணுகிறான். இது அவனுடைய மன உளப்போராட்டத்தின் ஒரு முக்கிய அம்சம்: பிறர் அவனைக் கண்டுபிடிக்காமலும், அவனுடைய கொள்கைகளெல்லாம் வெளியில் தெரியாமலும் இருக்கலாம்; ஆனாலும் அவன் உள் ஒதுக்கத்திலும் தனிமையிலும் தன் விதியைப் பின்பற்றுகிறான்.
இந்த நாவலில், தர்மர் கடமைகொண்டவர்; ஒட்டுமொத்த மகாபாரதத்தின் நீண்ட படிகளில், அந்தப் பெருமை மிகுதியாய்க் காணப்படும் பாத்திரம் இவர் மட்டுமே. யுயுத்ஸுவை போல ஒற்றை மனிதனை அவன் பெரும்பொறுப்புகளோடு வைத்துப் போகிறார். அதாவது, யுயுத்ஸு தான் பிறந்த நிலை, சமூக உறவுகள், நட்புகள் எனப் பல புகழ்பெற்றவைற்றிலிருந்தும் அவன் நீண்ட நடைப் பயணத்தை எடுக்கும் போது என்னெல்லாம் கடமைகள், நினைவுகள், மரபுகள் — இவை அனைத்தும் அவன் மீது ஏற்றப்படுகின்றன.
தர்மர் அவனிடம் நம்பிக்கை ஒளியைப் பார்க்கின்றார் — போரின் பின்னர் கௌரவர்களின் அழிவிலும் — யுயுத்ஸுதான் ஒரே நம்பக்கூடியவன், அறிவுடைய கடமைகளை ஏற்றுக்கொள்பவன் என்று.
இந்த நாவலில், போரின் பின்விளைவாக உள்ள உண்மைகள் மட்டுமல்ல அதன் உட்பாதிப்பு, மனித மனத்தின் வீரியமும் வலியும்கூடப் பிரதிபலிக்கிறது.
யுயுத்ஸு போருக்குப் பிறகு வெற்றியாளர்களின் நடுநிலை, அரசியல் மாற்றங்கள் எல்லாம் முடிவுக்கு வந்தபின்பும்கூட, அவனுக்குரியதான வெறுமையைத்தான் இறுதியில் பெறுகிறான் என்று இந்த நாவலில் கூறப்படுகிறது. அது ஒரு பொருளற்ற நிலை; உயிரினம் என்றும் கொண்டிருந்த அந்தத் தன்மை, அந்தப் பெரிய சந்தர்ப்பங்கள், அவனது கடமைகளும் எல்லாம் நீர்த்துப் போகும்போது — இறுதியில் அவனுக்காக எது இருக்கிறது என்னும் கேள்வி எழுகிறது. இறுதியில் அவன் வெறுமையின் முன்னிலையில்தான் இருக்கிறான் – இருத்தப்படுகிறான்.
யுயுத்ஸுவின் பாதை மனப் போராட்டத்திற்குச் சிறந்த எடுத்துக்காட்டாகும். பிறர் அவரை எப்படிக் காண்கிறார்கள், சக்தி, மரபு, குடியிருப்பு — இவை அனைத்தும் அவனது வாழ்வில் பாதிப்பை உண்டாக்கினாலும், அவன் தன் உள்ளுணர்வை இழக்காமல் இருக்கிறான்.
யுயுத்ஸு போன்ற கதைமாந்தர்கள்தாம் “வெண்முரசு” போன்ற பெரிய கதைத் தொடர்களின் உண்மையான ஆளுமைகளை வெளிப்படுத்த உதவுகிறார்கள் — மனிதன் எவ்வாறு தனக்கான இடத்தைத் தேர்கிறான், அதனைப் பேணுகிறான், இறுதியில் என்னென்ன இழப்புகளோடு வாழ்கிறான் என்பதனையும் நமக்கு உணர்த்திவிடுகிறார்கள். ‘நீர்க்கடன்’ என்பது, நம்மோடு வாழ்ந்து, நம்மோடு இல்லாமல் போனவர்களுக்கானது மட்டுமல்ல – நம்மோடு இல்லாத நமக்கும் சேர்த்துத்தான்’ என்பது நாம் வெறுமையின் முன் நிற்கும்போதுதான் நமக்குப் புரியும்.
– – –